* * *

Nga Mo Yan

Kjo histori, nga fillimi deri në fund, s’përmban tjetër veç një fjalë të vërtetë – kjo histori, nga fillimi deri në fund, nuk përmban asnjë pjesë të vërtetë.

Është e diel, bulevardi i mbushur me makina, furgonët çajnë përpara në rrëmujë, taksitë kapërdihen në të çarën më të vogël, biçikletat iu dalin kryq, dhe unë sorollatem mbi trotuar, ca i shushatur kështu, me shëtitësit që shkojnë e vijnë, të huaj të gjithë sa janë, që më shpërfillin e i shpërfill. Befas, ja dikush që më bie në sup, me një të shtyrë të fortë që më nxjerr të bëj ca hapa të lëkundur në asfalt. Një « hej ! » e fuqishme gjëmon pas shpine, dhe duke kthyer kokën njoh shokun tim të vjetër të shkollës, Maken, me një fytyrë ku goja e madhe dhe e stërnjohur formon një si të çarë, duke u zgërdhirë.

Oh, qenke ti, shoku im ? i them, si ka mundësi që je ti, shoku im ? Po ç’erë e mirë të ka sjellë këndej, shoku im ? dhe kur ke mbërritur, shoku im ? dhe ç’ke ardhur të bësh këtu, shoku im ? E ai më thotë : shoku im, të kisha pikasur tashmë që prej pesëqind metrash, s’të kisha parë prej vitesh dhe në fakt je shëndoshur ca, por kjo ecja jote prej patoku, kjo ska ndryshuar, shoku im. E unë : po, ecja ime s’do të ndryshojë kurrë, ashtu si goja jote si shpellë. U bënë dhjetë ditë që jam këtu, më thotë ai, dhe si qëllim i parë për këtë ardhje, ishte që të shkoja të shihja tigrin në kopshtin zoologjik, i dyti të të shihja ty, e ky qëllimi i dytë është shumë më i rëndësishëm se i pari. Kur mbërrita ditën e parë, shkova pra të shihja tigrin, dhe nuk pashë vetëm atë, por pashë edhe xhirafën me elefantin, majmunin gjithashtu, madje dhe ariun. Asnjë interes. Dhe më pak interesanti ndër të gjithë, ishte tigri. Tigrat e këtushëm janë vërtet të pështirë, rrinë shtrirë mbi një mal të rremë gurësh dhe hanë sallatë, madje hanë dhe kastravecë e lakra, e kurrfarë shenje prej temperamenti tigri s’kanë. Asnjë mustaqe që t’iu rrijë drejt. Le t’iu hedhë ai punëtori i kafazeve një lepur të gjallë, dhe veç kur t’i shohësh tigrat të trembur për vdekje, të lagur në brekë, duke vrapuar të struken në strofkë ; ta shohësh këtë skenë, të duket se lepuri është tigër e tigri lepur. Në strofkën e tigrave, kam parë një batanije leshi të shtrirë përdhe, me një televizor përballë të varur në mur, e ku shfaqeshin ca filma porno, thonë se kjo i ndihmon për t’iu shtënë ndërmend diçka, por këto kafshë e kanë humbur aftësinë për t’u çiftëzuar. Pasi e pashë tigrin, erdha pra të të kërkoj, me thjesht një adresë që ua kishe lënë pleqve të tu. Trokita në derë nja tridhjetë minuta të mira, derisa nga e çara e vogël e derës u shfaq koka e një plake me dhëmbët e qenit si tigër – jo gruaja jote me ç’mu duk – që më pyeti me një egërsi të pashoqe se ç’kërkoja aty, iu përgjigja se po të kërkoja ty, e ajo ma ktheu se kisha ngatërruar derën dhe ma mbylli të vetën. Meqë vazhdoja të trokisja, dera u hap prapë dhe kësaj here u shfaq koka trekëndëshe prej zvarraniku e një burri – jo ti me ç’mu duk mua – ende më i egër ky, dhe më pyeti si e kisha hallin, e t’i jepja fund se ndryshe do të ishte i detyruar të thërriste policinë. Vetëm këtu e kuptova se adresa që iu kishe lënë pleqve të tu ishte e rreme, dhe se shtëpia që kisha gjetur s’ishte fare e jotja. Në fillim mendova të shkoj me atë udhë për të blerë një biletë treni dhe të kthehesha, por ec e besoje tani, dikush ma kishte përlarë kuletën. S’kisha më veç të endesha nëpër trotuare. Ditën shkoj nëpër restorante të kërkoj ndonjë mbeturinë, ca e pështirë të them të drejtën, por fundja ushqyese ; në mbrëmje shkoj e fle poshtë këmbëve të urës, atje përpara, është ca si freskët por të paktën ajër i pastër. Siç po më sheh këtu, jam duke vdekur urie, po mendoja të shkoja tek ai restoranti atje, Njëmijë Mirësitë, e të kërkoja ndonjë ëmbëlsirë, dhe ja ku të shoh ty shokun tim, pesëqind metër larg. Thashë me vete, eh po kjo punë nuk ndodh dy herë. Të lyp në qiell e të gjej në tokë, mu në mes të bulevardit. Në fillim dyshova pak, thashë mos të ngatërroja me ndonjë tjetër e t’i sillja vetes kokëçarje, ndonjë goditje dhe rrezik edhe vdekjen, por më mjaftuan thjesht ca hapa të tutë, dhe e mora vesh mirë se ishe ti. Për siguri, të kam ndjekur nja një kilometër, duke ndenjur thjesht pas teje, gati ngjitur, duke ta fryrë hukamën time erëkeqe në qafë, por ti as që e ktheje kokën fare. Por edhe po të mos ishe kthyer tani, prapë do të të kisha njohur. Qafa jote, veshët e tu, faqet, zëri i ngjirur dhe kruarja e gëlbazëve gati në pritje, të gjitha këto dëshmonin se ishe vërtet ti. Shto këtu dhe ecjen tënde prej patoku, dhe kaq mjaftoi që ta ndaja mendjen për një befasim, e kështu të ta ngjeshja një. Nga ana jote, ti mund ta quash këtë vërtet një fat, mund ta quash edhe gjëmë por prapë s’do ta besoje, sa për mua quaje si të duash, kam trazuar qiell e tokë për asgjë, dhe ja ku të gjej këtu, pa u lodhur fare. Të lutem mos më pyet përse jam ngjitur në Pekin të shoh tigrin, tani për tani mos më pyet për asgjë, por edhe sikur të pyesje, s’do të të përgjigjesha. Më ço më mirë në një restorant të ha një pjatë që s’më bën shumë me turp, se kam vërtet një uri ujku. S’kam asnjë kacidhe me vete, kuptohet se do të më qerasësh ti, që ta mbush plëncin njëherë e mirë, dhe pastaj do të duhet të më japësh ca para për shpenzime rruge, që të blej një biletë e të kthehem në shtëpi ; nëse s’do të më japësh para, atëherë po të ndjek nga pas e po vij të fle tek ty. E kam trupin që po më kruhet për vdekje, me siguri që kam zënë morra ; tek këmbët e urës kam fjetur me nja dhjetë lypës të krimbur fare. Të gjithë ngjyesit e mirë do të ta thonë : kush i afrohet qymyrit nxihet, kush i afrohet tullës skuqet, me një fjalë, kush i afrohet leckamanit kap morra. Që të vij tek ty bashkë me një ushtri morrash, këtë, edhe po të pranoje ti jot shoqe s’do ta pranonte, por edhe po të pranonte jot shoqe, do të dilnin fëmijët e tu që s’do të pranonin, shtrëngohu sa të duash s’do të ishte me zemër, e kur s’e ke zemrën, atëherë fytyra detyrohet të shfaqë një buzëqeshje të pickuar, dhe ndër të gjitha skamjet njerëzore nuk ka më të mjerë se kjo, e kështu, po të jesh burrë i zgjuar ti më fton vetë për një ngrënie të mirë, dhe pastaj, duke më dhënë një shumë të vogël, do të më thoshe hajt udha e mbarë. Ama vëreje mirë, unë vërtet po të flas për hua, por as që e kam ndërmend të t’i kthej ndonjëherë ; ska rëndësi sa do të më japësh, është njësoj si ta rrahësh qenin me një salçiçe, s’ke për ta parë më salçiçen. Sot, të marrësh borxh e të mos e kthesh fare, është në modë, e nëse të shkon ndërmend të m’i kërkosh, së pari duhet të më ftosh në restorant, madje të më bësh dhe ndonjë dhuratë të vogël. Në këtë qytet ku s’njoh askënd, dhe ku fundja ska qenë aq e lehtë për të të gjetur, ti mendon se do të të lë të më ikësh. Pa provoje n’daç t’ia mbathësh, e po mos të ndoqa nga pas, por pa u ngutur fare, dhe jo vetëm që s’ngutem, por edhe thërras kapeni hajdutin, e do të tallem paq me ty, që të mos e marrësh veten më. Me siguri që do të gjendet dikush aq i ndërgjegjshëm sa të më ndihmojë dhe të të zerë udhën, e ti do t’ia nxehësh një pesëshe, e ai pastaj do të ta bëjë fytyrën pelte fare me shqelma. Kështu siç duken punët, po të këshilloj ta peshosh mirë këtë histori ; po të lë të mendohesh tre minuta. Po shtoj se jo më larg se dje kam dëgjuar një grua që po thoshte se morrat mbartin gjithfarëlloj sëmundjesh, si për shembull tifon, dizenterinë, kolerën, fruthin dhe me shumë gjasë sidën, kështu që mendohu mirë, të mbeten dy minuta, të kapësh sidën do të thotë të presësh një biletë të klasit të parë për në ferr, ende dhe një minutë, ti që sapo i mbushe të dyzetat, shumë i ri në fakt për të vdekur kështu, edhe një gjysmë minute dhe s’ke më, atëherë po të këshilloj të mos harlisesh shumë, ja kështu, koha mbaroi, si e ndave mendjen ?

Përkthyer nga Urim Nerguti