* * *

© Dea J Klosi, në Shqip

© Paul Auster

« ... Kur banoja ende në Paris, një ditë më ka shkruar për të më thënë se kishte vajtur në bibliotekën publike që të lexonte disa prej poemave të mia të shfaqura së fundi në revistën Poetry. E përfytyroja në një sallë të madhe bosh, herët në mëngjes para se të shkonte në punë, të ulur në njërën prej atyre tavolinave të gjata, pardesynë të veshur, kërrusur mbi fjalë që duhet t’i dukeshin të pakuptueshme.

Jam përpjekur ta ruaj në mendje këtë pamje, përkrah të gjitha të tjerave nga të cilat nuk mund të ndahem.

Peshë tinzake, tërësisht turbulluese, e kundërshtisë. Tani e kuptoj se çdo fakt është i asgjësuar nga tjetri i radhës, se çdo mendim pjell simetriken e tij të kundërt dhe me forcë të barabartë. E pamundur të pohohet troç : Ai ishte i mirë, ose : Ai ishte i keq ; ishte kështu, apo ashtu. E tëra është e vërtetë. Nganjëherë më duket se po shkruaj për tre apo katër njerëz të ndryshëm, që të gjithë të shquar nga njëri-tjetri, secili në kundërshti me tërë të tjerët. Copëza. Ose anekdota si një formë njohjeje.

Po.

Vrullet e tij të papritura të bujarisë. Në çaste të rralla ku ai nuk e shihte botën si një kërcënim, mirësia dukej arsyeja e tij e jetës. "Zoti ju bekoftë përgjithmonë!"

Miqtë e tij i bënin një zë sa herë që ishin në hall. Le të prishej një makinë në mes të rrugës dhe të natës, dhe im atë kërcente nga shtrati për t’i vajtur në ndihmë. Në njëfarë kuptimi, ishte e lehtë të luaje me të. Nuk do të ishte ankuar kurrë, për çfarëdo qoftë.

Një durim pothuaj mbinjerëzor. Ishte i vetmi person që të kem njohur ndonjëherë i cili mund t’ju mësonte makinën pa u nxehur apo mbajtur inat. Edhe nëse ju anonit drejt e në një shtyllë dritash, nuk nxehej.

I padepërtueshëm. Dhe për shkak të kësaj, pothuaj i qetë me çaste.

Ndërsa ishte ende djalë i ri, ai ka filluar të shfaqë një interes të veçantë për më të madhin e nipërve – fëmija i vetëm i motrës së vetme. Halla ime përcillte një jetë pa gëzim, të pikëzuar nga një sërë martesash të vështira, dhe i biri pësonte këtu peshën : i dërguar në shkolla ushtarake, ai nuk kishte pasur kurrë vërtet një vatër. Pa asnjë arsye tjetër, për mendimin tim, përveç nga mirësia dhe ndjenja e detyrës, im atë e ka marrë nën mbrojtje. Është kujdesur për të, duke e nxitur vazhdimisht, duke i mësuar si të lundrojë në botë. Më vonë, ai e ka ndihmuar në punët e tij dhe sapo ia behte një problem, ishte gjithmonë i gatshëm ta dëgjonte dhe t’i jepte këshilla. Edhe pasi kushëriri im u martua dhe krijoi një familje, im atë vazhdonte të interesohej nga afër për fatin e tij. I ka strehuar në shtëpi për më shumë se një vit. Iu bënte rregullisht dhurata nipërve dhe mbesave për ditëlindje dhe shkonte shpesh të hante darkë me ta.

Vdekja e tim eti ka qenë për këtë kushëri një tronditje më e madhe se për asnjërin prej të afërmve të tjerë. Gjatë mbledhjes në familje pas varrimit, ai ka ardhur të më thotë nja tre-katër herë : "E kam takuar rastësisht para ca ditësh. Duhet të darkonim bashkë, të Premten."

Secilën herë, saktësisht të njëjtat fjalë. Njëlloj sikur të mos dinte më ç’të thoshte.

Kisha ndjesinë se rolet ishin përmbysur, se ai ishte i biri i hidhëruar dhe unë nipi i dhembshur. Më vinte t’i hidhja krahun në qafë dhe t’i thosha sa njeri i mirë 

kishte qenë babai i tij. Fundja, ishte ai djali i vërtetë, ishte ai që unë nuk kisha mundur të bëhem kurrë...»