Toka të largëta

Nga Mario Bellizzi

Toka të largëta

Në të dobëtin largësi

përtej detit, përtej Lindjes,

shtrihen toka të kaltëra

të erësuara nga frymat e fëmijëve

toka të përqafuara nga shpella të qeta.

Toka të largëta

re të bardha papirusi

bimëza t’ëmbëlsuara bijsh

ju shikoj mbi har time të moçme

hartime të kryposura.

Busulla në gjakun e natës

dallon keza e coha

erërat e kohës.

Ide vetmie e markadesha

Do të ketë qenë një ide vetmie

ajo që ka krijuar aq emra

për një kafshë e vetme

për shembull: xixëllonjën (gjelbaba në Pogradec).

Arbërisht quhet

panikuçe, bukurezë, bukadjathëz, kakëdhonë,

papadhine, karmaneshe, bubaleshë, bubareshe,

bukure, mashkunxare, bukureshë, çik, vezullonjë,

kakëdhozë, pirokë, markadeshë.

…Sot si sot s’janë më!

Po kemi gjithë këta emra.

(E askush i kujton)

Do të trihjimisem gjuhësisht

sa të zëvendësoj emërin xixëllonjë

dhe antropologjisisht emërin shqiptar.

Sido që të jetë një emër i vetëm

nesër do të tregojë arbëreshët

markadeshat dhe vetminë

saktësisht së prapthi.

Jugu dhe fytyrat e ngjarjeve

Gjithëçka sfaret por si hardël Jugu theket në diell

mbi shtyllat të Tempujve prej guri të shtrira për

tokë.

Po Jugu rri.

Përgjon dhe rrudh supet për kufijtë

ç’duan të vendosin në Mesdhe.

Ndërkohë po hipen ca njerëz e zdripen

si grerëza lëvizin

stafidhjosen katundet …

Jugu si fëmijë buzëqesh i porsalindur

qan me sytë e të varfrit

furishëm nëm si nënat.

Jugu tundet vetëm ndose ka nxe e nge!

Nga ana tjetër, Tragjedia i rrjedh në dejtë,

dhe Filozofia e rëndë i këput kurrizin

kur ec në arkeologjinë e përgjumur

të fushave sot me dredhëza, sparta e gorrica!

Në diellin e xhullandave

mendimet, ëndrrat, asgjësimet në luftë,

lumenjtë me lot, Jugu për çudi i than si fiqtë ndër

ruganjet .

Për të lëvizur, për heqjen e samarit

Jugu i moçëm pret vetëm një shenjë.

Do të jetë hëna ç’erret ose dielli çë nxihet

a është vallë ai baruti çë përcëllon trëndafilat?

Mbase… anijet e mirënjohura në rrethin e qiellit?

Këtu çdogjë është e ngatërruar.

Si thoshte Euripide

Po ndryshojnë fytyrat e ngjarjeve

baras zgjidhjet e Hyjnive kujt më s’u kishim besë;

ç’ti pret nuk kalon

ndërsa Perëndia gjen shtegun për të bënë detin

kos.

Të tjerët s’e dine se shikimi i Jugut

ka mundësi të djegë pëlhurë e Argali.

Tërbimi plot zbrazëti e zagush

njësh me thumbin e zeskut

bënë lëkundje në gjeografi

hutime midis popujve.

Këtë thonë Rrasat e Armonisë.