Kuq e Zi

Adnan Abrashi

E kuqja dhe e zeza janë dy ngjyra më të rëndësishme dhe më antagoniste të baraspeshës universale. Por, njëkohësisht, këto janë edhe ngjyra karakteristike kombëtare të ne shqiptarëve. Edhe pse në raport të ndërsjellë, domethënia e tyre simbolike shprehet si kundërshti ekstreme, ato kanë një rol relevant tek harmonia e veprimit të pandërprerë të ligjit natyror të të kundërtave. Pa dashur të hyjmë në fillet historike të gjenezës së pranimit të “kuqes” dhe të “zezës”, si ngjyra tona identifikuese kombëtare, përmes këtij artikulli, desha të prezantoj një domethënie të rëndësishme të simbolikës së tyre metaforike tek mësimet e vjetra okuliste dhe praktikat rituale tradicionale të popujve të ndryshëm të lashtë. Është tejet me rëndësi të cekim se përzgjedhja e mu këtyre ngjyrave, nuk është kombinacion i rastësisë, sepse, përmes veprimit të ligjit të të kundërtave, inicion reflektim të fortë mbresëlënës emocional tek masat. Andaj, ndoshta edhe jo rastësisht, dikur nga të urtit e të parëve tanë, si ngjyrë simbolike e flamurit tonë kombëtar, janë përzgjedhur mu e kuqja dhe e zeza. Në vazhdim të shkojmë radhazi në interpretimin simbolik të ngjyrës së kuqeshe të zezë dhe domethënien kundërthënëse që ato kanë si raport në mes veti.

E kuqja

Sipas urtësive të lashta ezoterike, ngjyra e kuqe është njëra ndër ngjyrat më të rëndësishme të simbolikës rituale okuliste. Konsiderohet si ngjyra e gurit alkimist të të urtëve që në vete mban vulën e shenjës së Diellit. Është ngjyrë e shpirtit të shenjt, e viktimizimit, zjarreve hyjnore, bukurisë, begatisë dhe dashurisë. Po ashtu, konsiderohet edhe si ngjyrë e luftës, gjakut, shqetësimeve kolektive, emocioneve dhe urrejtjes. Jo vetëm kaq! Më tej, ngjyra e kuqe trajtohet si ngjyrë e shpirtit, epshit (libido), e zemrës, dijenisë, mençurisë si dhe urtësisë ezoterike. Të gjithë magjistarët, gjatë ritualeve të tyre magjike, vishnin pelerinat me ngjyrë të kuqe. Edhe sipas mësimeve biblike, gjatë krijimit të njeriut të parë, (Adamit) është përdorur dheu i kuq. Në Japoni, e kuqja është ngjyra e sinqeritetit dhe e besnikërisë. Atje, zakonisht në veshjet e tyre tradicionale, të kuqen e bartin femrat. Në Romën e lashtë, ngjyra e kuqe ka qenë ngjyrë e fisnikëve, gjeneralëve dhe shtresës elite. Në Kinë dhe Rusi, ngjyra e kuqe i paraprinte të gjitha riteve popullore, veçanërisht atyre që i kushtohen pranverës, fejesës, lindjes dhe pjellshmërisë.
Për fëmijët e shëndosh thuhet se është i kuq si gjaku. E, nëse e ëndërron të kuqen, do të thotë, fat në dashuri.

E zeza

Në krahasim me ngjyrën e kuqe, e zeza është ngjyrë skajshmërish e kundërt. Zakonisht është negative dhe ka të bëj me:terrin, vdekjen, varfërinë, kobin, kaosin... Ngjyra e zezë është ngjyra e Sotonës, e djajve, shtrigave dhe e demonëve. Gjithmonë kjo ngjyrë shprehet si manifestim i së keçes. Në letrat e fatit TAROT, ka domethënien e vdekjes.
Tek shumë popuj besohet se vezët e zeza kanë fuqi magjike, ndërsa pula me ngjyrë të zezë parathotë varfërinë. Nëse buqetën e luleve e lidhim me fjongo të zezë, kjo parathotë vdekjen. Në hieroglifët e lashta egjiptiane, pëllumbi i zi ka qenë simbol i femrës e cila gjatë tërë jetës ka mbetur e ve. Ndërsa kalorësi i Apokalipsës (paralajmëruesi i shkatërrimit të botës), në shkrimet e lashta tregohet se kalëron në kali të zi.

Sikurse tek shumë popuj tjerë, edhe te ne, shqiptarët, është e përhapur besëtytnia se, nëse ju prehet rruga na macja e zezë, nuk do të keni fat, ndërsa romakët e vjetër ditën e “pa fat” në kalendarët e tyre e kanë shënuar me ngjyrë të zezë. Në shkrimet biblike thuhet se Juda që e tradhtoi Jezusin është i mbuluar me ngjyrë të zezë, etj. Por, e zeza, si simbol, shpesh nuk përdorej në kontestin negativ. Ta zëmë, besohej se nëse me vete mbani dhëmbin e qenit të zi, atëherë kur nuk do të sulmoheni dhe as të kafshoheni nga qentë tjerë. Ose, në kulturat e pasura tradicionale të shumë popujve, lidhja e shiritit të zi është përdorur për largimin e zënies së frymës, dhembjes së kokës dhe dhembjeve të dhëmbëve.

Dhe...çka të themi për fund?

Ngjyrat “kuq e zi”, në raport ndaj njëra-tjetrës, qëndrojnë si ekstreme, ndërsa ndikimi i tyre kontradiktor, tek shumë urtësi të lashta, konsiderohet si barazhesh universale. Pasi që ne shqiptarët, “kuq e zi” - në e kemi në flamur dhe këto dy ngjyra i konsiderojmë si ngjyra tona kombëtare, atëherë, të nderuar lexues, bëjeni ju vetë një analizë krahasuese në mes të simbolikës figurative të përshkruar, dhe realitetit tonë si popull gjatë historisë. Sa i përngjan fati i popullit tonë domethënies metaforiket këtyre dy ngjyrave antagoniste? Vëreni ngjashmëritë! Por, assesi në këtë analizë, mos e anashkaloni ligjin universal të të kundërtave dhe natyrshmërinë e veprimit të tij, sepse mu këtu qëndron fshehtësia e forcës mbresëlënëse të veprimit të tyre si bashkësi antagoniste në nënvetëdijen tonë si individuale ashtu edhe kolektive.

Krejt në fund, këtë artikull desha ta përmbylli me një vlerësim tejet mbresëlënës dhe shumë domethënës për flamurin tonë kombëtar, të bërë nga i madhi ynë i letrave shqipe -Faik Konica: “Flamuri përmbledh kujtimet e shkuara te një kombi dhe një gjuhe të pashkruar që mund ta kuptoj syri dhe zemra e çdo njeriu me ndjenja. Cilat janë kujtimet qe shfaq, duke valuar, flamuri ynë? Nuk janë kujtime goditjesh kundra fqinjëve, nuk janë kujtime lakmish dhe rrëmbimesh: janë kujtime vetëmbrojtjeje me mundime të palodhura dhe me trimëri të gjata e të forta që kanë lënë gjurmë në letërsinë e gjithë popujve të qytetëruar. Nga kjo pikëpamje mund të mburremi se Flamuri ynë, siç është një nga më të vjetrit e botës, është dhe një nga me të drejtët”.