BE dhe refugjatët

Një problem që do të zgjasë për disa vite. Kështu deklaroi në Gjermani presidenti i Komisionit Europian, Jean-Claude Juncker, mbi krizën e refugjatëve në Europë, pikërisht në ditën që Bashkimi Europian mbante për këtë temë, për herë të parë, një konferencë të nivelit të lartë me vendet e Ballkanit, Turqinë, Libanin, Jordaninë dhe vendet pjesëmarrëse të marrëveshjes Schengen. Ndërkaq, Frank-Walter Steinmeier, ministër i Jashtëm i Gjermanisë, tha se: “Fakti është se asnjë vend europian nuk mund ta trajtojë i vetëm këtë çështje dhe prandaj mblidhemi, jo vetëm me anëtarët e BE-së, por dhe me vendet e Ballkanit Perëndimor”. Pjesëmarrësit e konferencës u njohën me gjendjen e refugjatëve në terren nga përfaqësuesit e organizatave ndërkombëtare dhe agjencitë europiane, si dhe miratuan një deklaratë të përbashkët përfundimtare, në të cilën angazhohen për rritjen e bashkëpunimit mes autoriteteve ligjzbatuese për menaxhimin e kufijve dhe luftën ndaj emigracionit të parregullt. Sikurse dhe pritej, përpara mbajtjes në Luksemburg të konferencës së posaçme mbi korridorin ballkanik, sikundër konsiderohet rruga e refugjatëve që vijnë nga Siria e vendet fqinje drejt Europës, ministrat e Brendshëm të Unionit diskutuan për menaxhimin e kufijve të jashtëm të BE-së në të ardhmen dhe miratuan qasjen e re për politikën e kthimit të të gjithë shtetasve të vendeve të treta, të cilëve u është refuzuar qëndrimi në shtetet e BE-së.

Ndërkohë, në komitetin e përbashkët me vendet e marrëveshjes Schengen u debatua, midis të tjerash, mbi veprimet për ndryshimin me një rregullore të kodit të vizave të Unionit. “Shengeni, kontrolli i kufijve, emigracioni në përgjithësi, përfshirë politikën e kthimit, është e gjitha një paketë. Është e rëndësishme që për pjesën e kthimeve, ajo është pranuar nga të gjitha vendet anëtare. Në fillim na duhet kuadri dhe më pas, duhet bërë gjithçka në javët e muajt e ardhshëm, në kuadër të takimit të Valetës, por veçanërisht duhet punuar me vendet e origjinës që të mund të konkretizojmë kthimet”, tha Jean Asselborn, ministër i Jashtëm, i Emigracionit dhe Azilit të Luksemburgut – që mban edhe Presidencën e BE-së. Bazuar në kërkesën e Këshillit të BE-së, në fund të qershorit të kaluar, Komisioni Europian komunikoi një plan veprimi për kthimin,  riatdhesimet dhe riintegrimin e personave të padëshiruar në territorin europian, si dhe rekomandoi një udhëzues për kthimet që do të ushtrojnë autoritetet kompetente të shteteve anëtare. Për këtë qëllim do të përdoren jo vetëm burime shtesë financiare, por dhe agjencitë europiane, ndërsa diplomacia europiane do të nxisë për marrëveshje efektive riatdhesimi me të gjitha vendet e treta. Konkluzionet e Këshillit të BE-së nënvizojnë se plani i veprimit të komisionit “përmban elementë “pragmatikë” dhe “operacionalë” me qëllim rritjen e kapaciteteve të shteteve anëtare për kthimin e emigrantëve të parregullt, duke pranuar plotësisht nevojën për rritjen e bashkëpunimit dhe mbështetjen për vendet e origjinës dhe transitit”.

Qasja e re, e paraqitur edhe në tryezën me ministrat e Ballkanit, Turqisë, Libanit, e Jordanisë, krijon kushtet për vendet anëtare që të rikthejnë regjimin e vizave për vendet e treta që refuzojnë të riatdhesojnë, sipas marrëveshjes, shtetasit e kthyer nga BE. Për një vit rezulton se mbi 500 mijë azilkërkuesve u është refuzuar qëndrimi në BE, por në realitet vetëm 40% e tyre kanë ikur mbrapsht. Po kështu, për vendet që nuk përfitojnë ende nga liberalizimi i vizave, apo nuk kanë marrëveshje riatdhesimi në fuqi, BE kërcënon me heqjen e ndihmës financiare, në rast mosbashkëpunimi. Këshilli fton Komisionin që të ndjekë me veprime konkrete njoftimet në Plan-Veprimin e BE-së për kthimet, të identifikojë çështjet që mbeten për t’u zgjidhur dhe të raportojë brenda janarit 2016 mbi progresin në këtë fushë.

“Amnesty International” ka akuzuar Hungarinë për shkeljen e ligjeve të shumta ndërkombëtare dhe europiane të të drejtave të njeriut në trajtimin e krizës së refugjatëve. Grupimi më i njohur ndërkombëtar i të drejtave të njeriut, thotë se Budapesti ka shkelur dy ligjet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe legjislacionin e Bashkimit Europian. “Amnesty” tha gjithashtu se policia hungareze përdori forcë të tepruar kundër emigrantëve, pasi Hungaria mbylli kufirin e saj me Serbinë muajin e kaluar.