Covid-19 dhe Njeriu

Më shumë se 202 mijë njerëz në botë kanë vdekur nga koronavirusi, sipas të dhënave më të reja nga Universiteti Johns Hopkins.

Përafërsisht 3 milionë njerëz janë konfirmuar si të infektuar nga Covid-19, sipas të dhënave.

Kjo vjen pasi numri i viktimave kaloi 50-mijëshin në Amerikë, si vendin më të prekur në botë.

Më 11 janar, në Kinë ishte raportuar vdekja e parë  me këtë virus. Më shumë se 210 shtete deri tani kanë konfirmuar raste me koronavirus.

Saktësisht 202 mijë e 145 njerëz kanë vdekur si pasojë e virusit, e të infektuar janë 2. 901.550 milionë.

 Ilaçi që shëron Covid-19

Ilaçi izraelit kundër koronavirusit raportohet se ka 100% sukses edhe në mesin e pacientëve me sëmundje të rëndë. Ai po testohet në Shtetet e Bashkuara për herë të parë.

Pluristem Therapeutics Inc, një kompani bioteknologjike me qendër në Haifa, raportoi se shtatë pacientë që ishin në rrezik të lartë për vdekje, për shkak të problemeve me frymëmarrje, dëmtimit të organeve, duke përfshirë zemrën dhe dëmtimin e veshkave, mbijetuan pas marrjes së këtij mjekimi.

Në thelb, këto qeliza mund të shtypin ose mbrojnë potencialisht aktivizimin e rrezikshëm të imunitetit, që shkakton vdekjen në shumë pacientë me koronavirus. Tani, një pacient në gjendje kritike me COVID-19 në SHBA, është trajtuar me terapi qelizore PLX në Holy Name Medical Center në New Jersey. Rezultatet e trajtimit nuk janë publikuar ende.

Pluristem Therapeutics, përdor placentat për të rritur qelizat e zgjuara dhe i programon ato, për të sekretuar proteina terapeutike në trupat e njerëzve të sëmurë. Drejtori i kompanisë, Yaky Yanay tha të enjten se një testim do të vijë së shpejti dhe, pasi të zhvillohet, ai shpreson që “miratimi mund të jetë shumë i shpejtë.” “Pas marrjes së dritës së gjelbër nga rregullatorët”, tha ai, “sasi masive të trajtimit mund të përgatiten”. “Ne mund të prodhojmë qeliza për të trajtuar mijëra pacientë shumë shpejt,” tha Yaky Yanay.

Covid- 19 dhe njeriu

Për shumicën e  njerëzve, sëmundja është e butë por një pjesë vdesin.

Periudha e inkubacionit

Kjo është koha kur virusi po e vendos veten në trupin tonë.

Viruset funksionojnë duke u futur brenda qelizave të trupit tuaj dhe më pas i sulmojnë ato.  Koronavirusi, i quajtur zyrtarisht Sars-CoV-2, mund të futet në trupin tuaj kur ju merrni frymë (pasi dikush kollitet afër) ose prekni një sipërfaqe të kontaminuar dhe më pas fytyrën. Së pari infekton qelizat në fytin tuaj, rrugët e frymëmarrjes dhe mushkëritë dhe i shndërron ato në “fabrikë për koronavirusin”. Në këtë fazë të hershme, ju nuk do të jeni të sëmurë dhe disa njerëz nuk mund të zhvillojnë kurrë simptoma.

Periudha e inkubacionit, është koha midis shfaqjes së infeksionit dhe simptomave të para, ndryshon gjerësisht, por është mesatarisht pesë ditë.

Sëmundja në fazë të butë

Kjo është gjithçka që shumica e njerëzve do ta përjetojnë.

Covid-19 është një infeksion i butë për tetë nga 10 njerëzit që e marrin atë dhe simptomat thelbësore janë një ethe dhe një kollë. Dhimbjet e trupit, dhimbja e fytit dhe dhimbja e kokës janë gjithashtu të mundshme, por jo të garantuara. Ethet, dhe në përgjithësi ndjeheni të trishtuar, janë rezultat i sistemit tuaj imunitar që i përgjigjet infeksionit. Kolla e shkaktuar nga koronavirus fillimisht është e thatë.

Këto simptoma trajtohen me pushim në shtrat, shumë lëngje dhe paracetamol. Ju nuk do të keni nevojë për kujdes spitalor. Kjo fazë zgjat rreth një javë – në të cilën shumica shërohen sepse sistemi i tyre imunitar ka luftuar kundër virusit.

Sidoqoftë, disa do të zhvillojnë një formë më serioze të Covid-19.

Sëmundja në fazë të rëndë

Nëse sëmundja përparon, do të jetë për shkak të sistemit imunitar që nuk ka reaguar si duhet ndaj virusit.

Në këtë fazë “Virusi po shkakton një çekuilibër në reagimin imunitar, ka shumë inflamacione, se si po e bën këtë ne nuk e dimë,” tha Dr Nathalie MacDermott, nga King’s College London.

Ky është momenti kur oksigjeni lëviz në gjak dhe dioksidi i karbonit lëviz jashtë, por në pneumoni qeset e vogla fillojnë të mbushen me ujë dhe përfundimisht mund të shkaktojnë gulçim dhe vështirësi në frymëmarrje.

Sëmundja bëhet kritike

Vlerësohet se rreth 6% e rasteve sëmuren rëndë. Në këtë pikë, trupi ka filluar të dështojë dhe ekziston një shans i vërtetë për vdekje. Problemi është se sistemi imunitar tani po spiralizon jashtë kontrollit dhe duke shkaktuar dëme në të gjithë trupin.

Mund të çojë në tronditje septike kur presioni i gjakut bie në nivele të ulta dhe organet ndalojnë së punuari siç duhet ose dështojnë plotësisht. Shqetësimet e frymëmarrjes, të shkaktuara nga inflamacioni i përhapur në mushkëri, ndalon trupin të marrë oksigjen të mjaftueshëm për të mbijetuar. Mund të ndalojë veshkat nga pastrimi i gjakut.  Trajtimi në këtë fazë do të jetë shumë invaziv dhe mund të përfshijë oksigjenimin e membranës ECMO. Ky në thelb është një mushkëri artificiale që nxjerr gjakun nga trupi përmes tubave të trashë, e oksigjenon atë dhe e pompon përsëri brenda.

Por në fund dëmi mund të arrijë në nivele fatale në të cilat organet nuk mund ta mbajnë më trupin gjallë.