Europa, tashmë drejt rimëkëmbjes

Eurozona ka hyrë në korridorin e rimëkëmbjes ekonomike pas eliminimit të rrezikut të falimentimit të Greqisë, rrezik që u eliminua për së paku disa vite, por nuk është ende e sigurt se s’do të përjetojë ndonjë “dekadë të humbur” sipas stilit të Japonisë, raporton “Reuters” në një analizë. Rritja ekonomike tek eurozona gjatë viteve të ardhshme ka gjasa të varet më shumë nga ritmi i rritjes në SHBA dhe Kinë, ndërkohë që rritja e brendshme do të jetë shumë e dobët, për shkak të masave të kursimit në mjaft vende kyçe.

Në rastin më të mirë, besohet se Portugalia dhe Irlanda do të dalin nga kriza nga fundi i vitit 2013 dhe do të rikthehen në tregun botëror të borxheve. Një skenar i tillë do të vërtetojë se metoda e kursimeve buxhetore mund të funksionojë.

Por shumë pyetje janë ende pa përgjigje dhe vijojnë të qëndrojnë si re stuhie mbi ekonomitë e eurozonës. Greqia do të kërkojë shumë, shumë kohë që të kalojë krizën dhe ka gjasa se do të kalojë në një fazë tjetër faljesh borxhesh.

Parashikimet nga OECD dhe nga ekonomistët e sektorit privat tregojnë se eurozona me 17 vendet anëtare ndoshta do të mbetet në recesion përgjatë të gjithë vitit 2013, gjë që do të fuqizojë edhe më tej ushtritë e të papunëve dhe do të pengojë përpjekjet për të shkurtuar shpenzimet publike apo për të ulur barrën e borxheve. Kjo gjë mund të shoqërohet me rreziqe politike. Mund të ketë revolta shoqërore kundër masave të kursimit në Greqi, Spanjë apo Portugali. Mund të ketë zgjedhje pa fitues në Greqi apo rebelim ndaj reformave të pritshme në tregun e punës në Francë.

Këtë javë, marrëveshja mes BE-së dhe FMN-së siguroi që Greqia do të mbetet në eurozonë dhe Athinës iu fal një pjesë e borxheve, e barasvlefshme me 20 për qind të PBB-së. Kjo hoqi rrezikun më të madh për tronditje financiare dhe panik. Marrëveshja i qetësoi tregjet mjaftueshëm dhe ndihmuan Italinë të shesë bonde 10-vjeçare me interesat më të ulëta në dy vjet.

Komisioneri për tregun e brendshëm, Michel Barnier, duke përdorur një metaforë nga futbolli, deklaroi se kulmi i krizës së borxheve ka kaluar dhe se “ne tani jemi duke pritur të luajmë pjesën e dytë”. Por disa analistë nuk janë kaq të bindur. Mujtaba Rahman, një analist, thotë se marrëveshja për Greqinë “e mban lojën të ndezur, por zgjidhja finale është ende larg”.

Fushata zgjedhore në Gjermani për zgjedhjet e shtatorit të ardhshëm nënkupton që hapa më të fortë për faljen e borxheve do të duhet të presin deri së paku fundi i vitit të ardhshëm. Publiku gjerman kundërshton ashpër “unionin e transfertave”, pasi falja e borxheve të Greqisë shihet si një përdorim i padrejtë të taksave gjermane për të paguar borxhet e Greqisë.

Megjithatë, asnjë parti euroskeptike nuk ka arritur të kapitalizojë këtë ndjenjë popullore dhe qeveria e ardhshme e Berlinit, qoftë ajo një koalicion i madh, një koalicion i qendrës së djathtë apo një koalicion i qendrës së majtë, do të jetë gjithsesi e hapur për të diskutuar një falje të re borxhesh.

Komisioni Europian ka ndërkohë një axhendë ambicioze për bashkim më të fortë ekonomik, fiskal dhe bankar, por planet e saj janë gjithashtu të varura nga zgjedhjet e pritshme në Gjermani.

Ndërkohë, progres modest pritet të kryhet drejt bashkimit bankar, përmes krijimit të mbikëqyrësit të përbashkët, por pa një garanci të përbashkët për depozitat. Drejtorja e FMN-së, Christine Lagarde, thotë se zbatimi i shpejtë i planit për bashkimin bankar me fuqi për të mbikëqyrur të gjitha bankat, duhet të jetë një çështje prioritare.

Ndërkohë, shumë ekspertë besojnë se Spanja, e cila deri më sot ia ka kursyer vetes poshtërimin e kërkimit të ndihmës nga BE-ja, ka pak gjasa të mbijetojë në vitin 2013, kur i duhet të zëvendësojë me borxh të ri së paku 230 miliardë euro borxhe të vjetra.

Kjo nuk është domosdoshmërish një lajm i keq, pasi një rast i tillë do të vërë për herë të parë në punë mekanizmin e BQE-së për blerjen e bondeve, gjë që mund të bindë përfundimisht investitorët për zgjidhjen e krizës.